Un rural forte e xerador de riqueza

Para desenvolver a nova política no mundo rural galego será necesario, no curto prazo, modificar o Programa de Desenvolvemento Rural de Galicia 2014-2020. Ademais, a Xunta de Galicia debe demandar cambios nas políticas agrarias a nivel europeo e internacional. Para iso En Marea levará a cabo as seguintes medidas:

Como soporte para as novas políticas, a Xunta de Galicia reorientará as medidas financiadas polo Programa de Desenvolvemento Rural (PDR) de Galicia 2014-2020, coas seguintes directrices básicas:

Centrar as medidas nas persoas como motores do cambio, poñendo o acento en estimular, apoiar e facilitar as novas iniciativas. Superar a cultura da subvención (focalizada nos investimentos en capital fixo), instaurando a do acompañamento e a cooperación.

Reorientar fondos asignados no actual Programa a infraestruturas de baixo valor engadido cara medidas que estimulen e capaciten aos emprendedores e dinamizadores rurais e contribúan á sustentabilidade social, económica e ambiental do mundo rural. Con ese obxectivo, nos primeiros 100 días do novo Goberno poñerase en marcha un proceso participativo, coa implicación de todos os actores relevantes do noso mundo rural, para a modificación do PDR 2014-2020; de tal modo que, seguindo o procedemento previsto pola normativa europea, se conte cun novo PDR aprobado para a súa aplicación en 2017.

Dada a importancia que para a agricultura e o mundo rural galego teñen as políticas adoptadas na Unión Europea, En Marea levará a cabo unha actuación decidida co fin de lograr a participación directa do Goberno galego en todas as negociacións nas institucións comunitarias que afecten ao noso agro.

Unha PAC que contribúa a corrixir os desequilibrios sociais e territoriais na agricultura europea, favoreza as pequenas e medianas explotacións e priorice a calidade dos alimentos, a protección do medio ambiente e as funcións territoriais da actividade agraria. Unha PAC que recupere mecanismos públicos de regulación e estabilización dos mercados e asegure relacións equilibradas entre produtores/as, industrias e cadeas de distribución.

Unha PAC na que o apoio á renda dos/as produtores/as avance na liña de establecer unha axuda única por unidade de traballo en toda a UE, modulada en función de criterios sociais, ambientais e territoriais.

En Marea defenderá, desde todas as instancias nas que participe o Goberno galego, o cese do proceso de liberalización do comercio mundial de alimentos impulsado desde a Organización Mundial do Comercio (OMC), e a configuración dun sistema alternativo de relacións comerciais que responda ás necesidades da poboación dos diversos países, en sintonía co principio de soberanía alimentaria.

En aplicación do anterior, En Marea oporase desde o Goberno galego á aprobación do TTIP (Parcería Transatlántica para o Comercio e os Investimentos), por supor un novo atentado contra a seguridade e a soberanía alimentar do pobo galego.

Aplicaremos políticas que conteñan a reforestación de terras agrarias protexendo con maior potencialidade, e procederase a unha revisión da lei 7/2012 de 28 de xuño de Montes de Galicia. Apoiaremos decididamente a dinamización do mercado da terra a través do banco de terras, e contribuiremos a xerar oportunidades por medio da asistencia técnica, a promoción ou os plans sectoriais para o efectivo aproveitamento produtivo destes espazos.

Elaboraremos un plan de emprego público no rural que considere medidas como o reforzo das oficinas agrarias comarcais, centros de investigación agraria, e centros de formación e extensión agroforestal, que presten apoio tanto as explotacións agrarias como aos montes en mancomún e aos proxectos de incorporación de mozos e mozas á actividade agraria. Crearemos liñas para prácticas en explotacións agrarias, liñas de axudas ao circulante, e subvencións para a incorporación de novos activos agrarios, para potenciar o inicio de actividades. Iniciaremos procesos de colaboración do Bantegal cos concellos rurais para a xestión das terras dispoñibles.

A Xunta de Galicia creará unha nova división Banco de Terras de Galicia , en colaboración co Instituto Galego de Vivenda e Solo (IGVS) e coa participación dos concellos, para a mobilización-recuperación do parque residencial rural. Entre as súas funcións estarán as seguintes: aplicación ás vivendas rurais do enfoque BTG; inventario e seguimento oferta-demanda; definición de instrumentos de mobilización e apoio á rehabilitación e acondicionamento.

Durante as últimas décadas actividades como a gandería de vacún de leite, o vacún de carne, a horta, a viticultura e moitos outros subsectores téñense convertido nos principais vectores de actividade nas zonas rurais de Galicia, contribuíndo a soster as rendas e o emprego. Estas actividades, sen embargo, están a afrontar notables retos que requiren dunha acción de apoio e orientación por parte da administración pública.

Ao mesmo tempo, o desenvolvemento do mundo rural galego require da apertura de novas oportunidades, da diversificación, tanto cara novos produtos como cara outras formas de produción. Así mesmo, a capacidade do agro galego para competir nun mercado cada vez máis liberalizado e globalizado debe basearse principalmente en produtos de calidade, con personalidade propia e diferenciados, e con garantía de salubridade.

Con este fin reforzaranse as medidas de apoio ás Indicacións Xeográficas Protexidas, Denominacións de Orixe e outras marcas de calidade diferenciada que se podan promover. Ademais incluirase esa liña de fondo nas axudas a investimentos en industrias agroalimentarias.

A Xunta de Galicia apostará polos sistemas de gandería de carne extensiva, con especial atención a aqueles desenvolvidos a partir das razas autóctonas, e polo silvopastoralismo.

Elaboración dun plan de desenvolvemento da Agricultura Ecolóxica que visibilice a dirección que debe tomar a produción agraria e desenvolva de forma inmediata as enormes capacidades de produción ecolóxica.

Elaboración de Plans Estratéxicos Sectoriais de impulso das principais liñas de especialización. Estes Plans seguirán os vectores de desenvolvemento enunciados anteriormente (mobilización de terras, extensificación, calidade, incorporación de novos activos, incorporación das TIC, formación, diversificación…..)

A Xunta de Galicia apoiará as iniciativas de transformación de materias primas agrarias en produtos con maior valor engadido, executados preferentemente polos propios produtores. Este marco de apoio abranguerá tamén a produción artesanal.

Apoio ás canles curtas de comercialización. A Xunta de Galicia apoiará as iniciativas de desenvolvemento de canles curtas de comercialización, mercados locais e cooperativas de consumo que permitan fortalecer o rural mediante compras de proximidade e produtos de calidade.

A Xunta de Galicia estudará a creación de sistemas de protección para algúns alimentos específicos, a través de marcas de garantía. Entre eles cómpre mencionar o leite de pasto, a carne de montaña e a lamprea do Miño e do Ulla.

O Goberno galego promoverá as modificacións lexislativas necesarias para regular as iniciativas de certificación participativa de produtos de proximidade.

Prohibición dos cultivos transxénicos e tamén do uso de fariñas cárnicas e antibióticos na fabricación de pensos, garantindo un sistema de control eficaz.

Plan de recuperación e investigación sobre variedades autóctonas de sementes, integrando a produtores locais. A Xunta de Galicia traballará para o establecemento dun Banco Galego de Sementes, a partir do xa existente, dotándoo de medios humanos e materiais e promocionando o seu uso entre os agricultores.

O sector leiteiro xoga un papel estratéxico no mundo rural galego pero atravesa unha situación crítica. A resposta a eses problemas require unha estratexia desde o Goberno galego que combine accións de choque a curto prazo coa adopción de medidas a medio e longo prazo. É precisa unha estratexia que integre unha posición firme para influír no marco europeo e estatal xunto coa adopción pola Xunta de Galicia de reformas e políticas decididas naquelas cuestións que son da súa competencia. O Goberno galego condicionará as axudas públicas e utilizará todas as medidas ao seu alcance para conseguir compromisos das cadeas de distribución e das industrias que garantan a recollida do leite de todas as explotacións con referencias obxectivas en canto á negociación de volumes e prezos. Na mesma liña controlaranse as prácticas abusivas coas industrias por parte das cadeas de distribución e aplicarase un plan de choque específico para as explotacións que están percibindo prezos máis baixos. Reclamaremos con firmeza ao Goberno do Estado que aplique, de forma inmediata, a etiquetaxe obrigatoria da orixe do leite.

Daremos os pasos necesarios para a reorientación do modelo produtivo das explotacións cara a sistemas sustentables, dende o punto de vista económico e ambiental, baseados na produción forraxeira das explotacións e na redución da dependencia dos pensos e outros insumos externos. Elaboraremos e aplicaremos un plan de desenvolvemento da industria láctea. Presionaremos ante as instancias comunitarias para que a UE adopte mecanismos que contribúan ao equilibrio do mercado e á recuperación dos prezos ao produtor, corrixindo a liberalización da política láctea europea aplicada na última década. Neste aspecto defenderemos o establecemento na UE de medidas públicas que permitan un control da produción e unha redución da volatilidade dos mercados.

Elaboraremos e aplicaremos un plan de desenvolvemento da industria láctea, baseado no apoio de proxectos que elaboren derivados de maior valor engadido e/ou baseados na diferenciación dos produtos e as marcas de calidade (leite e produtos lácteos ecolóxicos, leite procedente de vacas alimentadas en pastos, Denominacións de Orixe e outras marcas de calidade). Favoreceranse aqueles proxectos industrias que conten cunha participación directa dos e das produtoras, ben sexa a través de cooperativas ou doutras organizacións. Tamén se apoiará a transformación artesanal, para a valorización directa da súa produción por un segmento das explotacións. O Goberno galego adoptará unha posición activa para favorecer a configuración de proxectos industriais lácteos viables e diversificados, liderados na medida do posible por capital galego

Presión ante as instancias comunitarias para que a UE adopte mecanismos que contribúan ao equilibrio do mercado e á recuperación dos prezos ao produtor, corrixindo a liberalización da política láctea europea aplicada na última década. Neste aspecto defenderemos o establecemento na UE de medidas públicas que permitan un control da produción e unha redución da volatilidade dos mercados.

O Goberno galego adoptará unha posición activa na aplicación do “Paquete Lácteo” no Estado Español e a súa concreción en Galicia, para lograr avances reais no equilibrio das relacións entre gandeiros/as, industrias e distribución. Para isto a Xunta de Galicia: reactivará os mecanismos de interlocución e negociación a nivel galego; adoptará unha posición activa na mediación e supervisión dos contratos; e porá en marcha todas as actuacións que contribúan á transparencia, equilibrio e estabilidade da cadea de valor do leite.

Como complemento do anterior, o Goberno galego condicionará as axudas públicas e utilizará todas as medidas ao seu alcance para conseguir compromisos das cadeas de distribución e das industrias que garantan a recollida do leite de todas as explotacións con referencias obxectivas en canto á negociación de volumes e prezos. Na mesma liña controlaranse as prácticas abusivas coas industrias por parte das cadeas de distribución. Aplicarase un plan de choque específico para as explotacións que están percibindo prezos máis baixos. Reclamaremos con fimeza do Goberno do Estado que aplique de forma inmediata a etiquetaxe obrigatoria da orixe do leite (aprobada xa por outros países da UE, como Francia e Italia).

O Goberno galego esixirá e velará polo cumprimento estrito da lexislación en materia de control da orixe do leite e de transporte internacional de alimentos, reforzando para isto os mecanismos propios de control e inspección.

Reorientación do modelo produtivo das explotacións cara sistemas sustentables, do punto de vista económico e ambiental, baseados na produción forraxeira das explotacións e na redución da dependencia dos pensos e outros insumos externos.

Acción decidida para facilitar a ampliación da base territorial das explotacións, a través das medidas de impulso da mobilidade da terra.

Reorientación das axudas aos investimentos das explotacións e utilización dos pagos agroambientais para estimular os procesos de desintensificación, o desenvolvemento de sistemas produtivos baseados nos pastos e nas forraxes propias.

O apoio centrarase nos proxectos que elaboren derivados de maior valor engadido e/ou baseados na diferenciación dos produtos e as marcas de calidade (leite e produtos lácteos ecolóxicos, leite procedente de vacas alimentadas en pastos, Denominacións de Orixe e outras marcas de calidade).

Favoreceranse aqueles proxectos industrias que conten cunha participación directa dos/as produtores/as, ben sexa a través de cooperativas ou doutras organizacións. Tamén se apoiará a transformación artesanal, para a valorización directa da súa produción por un segmento das explotacións. O Goberno galego adoptará unha posición activa para favorecer a configuración de proxectos industriais lácteos viables e diversificados, protagonizados na medida do posible por capital galego.

O vacún de carne é tamén un sector estratéxico no rural galego. O seu impacto territorial é amplo e as súas producións son de calidade. Enfróntase a problemas estruturais nos mercados globalizados e a problemas relativos á súa base territorial. Este sector é, dende hai anos, un dos de máis reducida rendibilidade, e tamén dos máis desatendidos dende a Administración autonómica, situado maioritariamente nas zonas do país máis desfavorecidas e castigadas pola crise, polo que é fundamental tomar medidas de cara a unha orientación produtiva. Neste sentido, impulsaremos a implantación de pastizais para que as explotacións conten con base territorial suficiente. En especial, realizarase a transformación de montes veciñais. Adecuaremos as liñas de axuda pública aos investimentos e ás necesidades reais do sector de vacún de carne, e priorizaremos a gandería extensiva nas axudas ás zonas desfavorecidas. Fomentaremos o consumo da carne do país fronte á foránea en carnicerías e institucións. No caso das razas autóctonas desenvolveremos accións específicas para a ampliación das iniciativas produtivas que se desenvolven na actualidade. Daremos un novo impulso á Terneira Galega (galeguizaremos o nome da marca), co obxectivo de que teña capacidade para comercializar toda a carne de calidade das explotacións familiares.

A Xunta de Galicia elaborará un Plan Estratéxico para os sectores cunícola, porcino e avícola. O Plan será resultado da participación dos produtores, das súas asociacións, dos sindicatos, dos técnicos da administración de dos investigadores dos OPIs.

A Xunta de Galicia tomará as medidas necesarias para impulsar os modelos artesanais, familiares e autónomos. A Xunta apostará pola produción avícola artesanal, como recolle o Decreto de 2011, e desenvolverá as normas necesarias para estender eses modelo aos subsectores cunícola e porcino, contemplando os seguintes principios reitores: uso da base territorial (todas as producións deberán observar a cria de animáis en libertade e no seu medio natural); regulación da carga gandeira máxima en cada sistema produtivo; regulación da alimentación, con base nas producións da propia explotación, incluídos cereais.

Será prioritaria nesta lexislatura a posta en marcha de proxectos de produción de coello, porcino e ave ecolóxicos.

Apoio para a posta en marcha de “gandería artesanal”. Neste subsector, e noutros de importancia estratéxica, a Xunta debe financiar proxectos de matadoiros de proximidade ou matadoiro móbiles, crear un marco legal axeitado para ter salas de despece caseiras ou infraestruturas nas propias explotacións que permitan aos produtores e produtoras comercializar directamente estes tipos de carne.

Para o caso das razas autóctonas do porco e da avicultura, a Xunta de Galicia desenvolverá accións específicas para a ampliación das iniciativas produtivas que se desenvolven con porco celta, galiña piñeira e galiña de Mos.

O goberno galego elaborará un plan estratéxico para os sectores cunícola, porcino e avícola. O plan será resultado da participación dos produtores, as súas asociacións, os sindicatos, e os e as técnicas da administración, así como os investigadores universitarios.

A Xunta de Galicia nunca lle concedeu a este subsector a importancia estratéxica e o potencial que ten, sobre todo ao tratarse duns animais que poden aproveitar biomasa que na actualidade non conta con outra función dentro do sistema agrario galego, máis alá de ser combustible para os incendios. Nestes ámbito, deseñaremos de xeito participativo un plan de revitalización e impulso do sector. Recoñeceremos e poremos en valor, mediante un programa específico, o aproveitamento silvopastoril e do pastoreo nos sistemas agrogandeiros vencellados á gandería de ovino e caprino e apostaremos pola valorización da la. En colaboración co sector, buscaranse oportunidades para a posta en valor da mesma, así como doutros subprodutos animais, con axudas públicas que permitan a aparición dunha industria de tratamento da la para a súa posterior transformación dentro do territorio galego, de cara a evitar a súa exportación a outros mercados. Así mesmo, débese avanzar na profesionalización do servizo de rapa en Galicia. Apostaremos pola gandería artesanal, e financiaremos proxectos de matadoiros de proximidade ou matadoiros móbiles, creando un marco legal axeitado para ter salas de despece caseiras ou infraestruturas nas propias explotacións que permitan aos produtores e produtoras comercializar directamente estes tipos de carne. Crearemos as condicións técnicas e financeiras necesarias para impulsar a transformación do leite de ovino e cabrún. Profundaremos e estabilizaremos nas estratexias de prevención de danos por predadores nas ganderías, así como impulso do diálogo entre os actores involucrados.

O déficit de froita e horta en Galicia é moi evidente. E as posibilidades de desenvolvemento son enormes polas condicións ambientais de determinadas comarcas e polo coñecemento adquirido e a capacitación de moitos labregos e labregas. Desde o goberno galego apostaremos moi decididamente por este subsector. Neste sentido elaboraremos dun Plan específico para a Horta Galega dirixido a consolidar estas producións naquelas comarcas onde están asentadas (como as Mariñas Coruñesas, Salnés, Ulla, Sar e Baixo Miño) e a impulsar o seu desenvolvemento noutras zonas con potencial para a súa expansión. Melloraremos o aproveitamento da mazá de sidra e a mazá roxa, e fomento do cultivo de pequenos froitos. Realizaremos campañas de promoción dos produtos horto-frutícolas galegos co fin de fomentar o seu consumo no mercado interno. Colaboraremos cos Concellos, coas Asociacións de Nais e Pais e coas Organizacións Non Gobernamentais, para impulsar as Hortas Escolares e as Hortas Comunitarias como unha ferramenta de Educación Ambiental e Humana.